Gastblog door: Peter Millenaar (informatiemanager provincie Groningen)
Naar aanleiding van het verzoek van de Open State Foundation aan alle provincies (behalve één….) om financiële gegevens op te sturen werd ik vandaag twee keer gebeld door een provinciale collega uit den lande met de vraag: hoe hebben jullie bij de provincie Groningen de IV3 bestanden aan de stichting Open State Foundation geleverd? Voordat ik verklap wat mijn antwoord was geef ik een overzicht van de voorgeschiedenis van dit geval en leg ik uit wat IV3 bestanden zijn. Daarbij ga ik er van uit dat de lezer inmiddels wel weet wat Open Data is (if not: het voor hergebruik en zonder juridische, financiële of technische belemmeringen beschikbaar stellen van gegevensverzamelingen) en dat Open Spending daarvan een speciale smaak betreft wat toeziet op het inzichtelijk maken van de financiële huishouding van overheden. Kijk daarvoor maar eens op openspending.nl.
Groningen en Open Data
Hoe dan ook: bij de provincie Groningen werken we al een paar jaar in projectverband aan Open Data. Het is -naar mijn bescheiden mening- een succesvol project, want naast het daadwerkelijk voor hergebruik aanbieden van data heeft het nog veel meer opgeleverd. In willekeurige volgorde en waarschijnlijk onvolledig noem ik: een zeer interessant netwerk van gedreven overheidscollega’s en mensen die zich met passie (en humor!) voor de publieke zaak inzetten, constructief contact met betrokken politici en bestuurders, het op de (provinciale) bestuurstafel krijgen van informatie als bedrijfsmiddel (en dan niet als intern ‘ict-ding’, maar als beleidsondersteunende productiefactor), samenwerking met gemeenten, vruchtbare gesprekken met databeheerders die nu begrijpen wat het betekent om informatie als openbaar te kunnen classificeren en daar in de dagelijkse praktijk rekening mee houden, het kweken van besef van kwaliteit van data bij beleidsmedewerkers (en wat ze er zelf aan kunnen doen) en het daadwerkelijk doen toenemen van kwaliteit van data. Een van de kansen van het project, waarop we werden gewezen bij de opening van de samen met de gemeente Groningen gestarte Open Data portal in november vorig jaar, is Open Spending. In het project maakten we de afspraak: binnen een half jaar hebben wij onze financiële huishouding als Open Data op internet. En we hebben het gehaald: in april van dit jaar waren de begrotings- en realisatiecijfers te bekijken en door te rekenen via openspending.nl. Het bleek heel makkelijk realiseerbaar middels het opsturen van de IV3 bestanden. Dat zijn de per kwartaal door elke provincie (en gemeente) aan het CBS te leveren bestanden betreffende de begroting en realisatie.
Waarom moeilijk als het makkelijk kan
Waarbij ik terug ben bij het begin en bij de vraag van de collega’s: hoe hebben jullie dat gedaan? Mijn antwoord was: gewoon, bij de financiële afdeling de bestanden opvragen en die naar Openstate sturen. Klaar. Dat leverde de volgende vraag op: maar hoe heb je GS dat besluit laten nemen? Daar kon ik ook kort over zijn: het betreft informatie die al openbaar is, dus daar hoeven we GS helemaal niet mee lastig te vallen. Door de telefoon meende ik verbazing te bespeuren over het kennelijk onverwachte gemak waarmee ik hun vraag beantwoordde. Maar laten we wel wezen: die zg. IV3 bestanden stellen helemaal niks voor. Een paar Kb aan Excelbestanden met informatie die al bij het CBS te raadplegen valt, zij het niet voor hergebruik. Met informatie die, als het goed is, op elke provinciale website al te vinden is in pdf-fomaat, en, in het geval van de provincie Groningen, ook nog eens in een vuistdik papieren versie wordt uitgegeven.
Het is natuurlijk heel verleidelijk om er nog van alles en nog wat bij te halen, maar echt: meer dan dat is het niet. Je kan nog bedenken of het verzoek van de Openstate Foundation misschien op te vatten is als Wob-verzoek waar je vervolgens niet aan hoeft te voldoen omdat de informatie al openbaar is. Of dat je denkt: o jee, financiële data, dat ligt wel heel gevoelig. Maar zoals gezegd: het is al openbaar, de bestanden zijn er al, dus waarom zou je moeilijk doen? De van de traditie afwijkende verschijningsvorm geeft misschien wat ongemak, maar kom op: het is inmiddels 2014!
Een niet onbelangrijk aspect van het verhaal is dat je je bestuur wel vooraf op de hoogte stelt van wat je gaat doen, en dat je dan meteen de gelegenheid te baat neemt te vertellen dat je de politiek heel blij gaat maken met het inzicht wat je ze verschaft. En niet alleen de politiek: elke geïnteresseerde kan via openspending.nl kijken, en als alle provincies dat gaan doen, vergelijken hoe haar/zijn provincie het doet. Vertel ook dat er geen enkele reden is (zelfs geen juridische) om de gegevens niet te leveren.
Detaildata
Inmiddels zitten wij als Open Data team te bedenken hoe we een stap verder kunnen komen en op niveau van grootboekposten de begroting en realisatie openbaar kunnen maken. Als je me nu vraagt denk ik dat het een hele kluif is. Maar als je bedenkt dat een paar jaar geleden collega’s nog van hun stoel rolden van schrik en ongeloof bij de gedachte aan het openbaar maken van financiële gegevens en dat dat nu met een paar mailtjes geregeld is, zou het wel eens heel snel kunnen gaan.