Groningen: pionier in financiële transparantie

‘Minister van Financiën, P. Lieftinck, met het koffertje met de miljoenennota tijdens Prinsjesdag’, door: Noske, J.D. / Anefo, Collectie: Beeldbank Nationaal Archief, CC-BY-SA 3.0.

In 2013 is er in opdracht van Open State Foundation en stadsdeel Amsterdam Centrum een onderzoek gedaan naar de beoordeling van het gebruik van Open Spending door journalisten, ambtenaren en politici. De drie onderzochte doelgroepen bleken heel erg positief te zijn over het initiatief, er was namelijk behoefte naar context en verdieping van de momenteel vrijgegeven Iv3-gegevens. Open Spending maakt nu een volgende stap: het ontsluiten van financiële detailrapportages van de gemeente en provincie Groningen.

Iv3-rapportages verdiepen: financiële detaildata
Het vrijgeven van Iv3-data was een belangrijke mijlpaal voor financiële transparantie; in Nederland was er namelijk nooit eerder financiële data als open data vrijgegeven. Uit het onderzoek bleek echter dat er behoefte is aan meer inzicht en verdieping. Waar Iv3-data maar drie lagen van detail biedt, was de onderliggende informatie juist hetgeen waar gebruikers naar op zoek waren.

Het meest detailrijke Iv-3 niveau biedt bijvoorbeeld de posten ‘aankoop niet duurzame goederen en diensten’ en ‘overige inkomensoverdrachten’. Deze twee posten zorgen nu voor de grootste vraagtekens: het is namelijk onduidelijk wat er precies onder die posten valt. De eigen inrichting van het boekhoudpakket geeft verdieping; hieruit kunnen wel concrete details worden opgemaakt. Door deze laatstgenoemde gegevens toe te voegen aan Open Spending middels het aanleveren van een rapportage die ook wel het verdicht/geaggregeerd grootboek verslag wordt genoemd, kan het op Open Spending worden geplaatst, gekoppeld aan de Iv3-bestanden.

Hiermee krijgen volksvertegenwoordigers beter inzicht in de financiën die zij moeten controleren en een ieder die gebruik wilt maken van open data (journalisten, app makers, inwoners, enz.) inzicht in de besteding van het gemeenschapsgeld. Ontwikkelaars kunnen aan de slag met deze open financiële detaildata, en daarbij toepassingen maken die nieuwe inzichten creëren en verbindingen leggen. Daarnaast willen overheden een open huishouding nastreven: de transparantie en participatie die daarbij horen worden vergroot met de financiële open detaildata.

Detaildata voor Groningen
De provincie en gemeente Groningen werken als het om open data gaat al goed samen. De provincie Groningen is daarnaast de eerste provincie die Iv3 data had opgegeven en dus meedeed aan Open Spending. Via data.groningen.nl worden datasets gepubliceerd zoals de CBS Iv3-gegevens. Deze gegevens worden ook al door Open State Foundation gebruikt voor Open Spending. De provincie en gemeente Groningen hebben besloten om pionier te zijn als het gaat om financiële transparantie. Zij zullen als eerste financiële detaildata vrijgeven, zodat ze beschikbaar worden voor (her)gebruikers op Open Spending.

Werk in uitvoering
De data wordt nu geïnventariseerd en gevisualiseerd in een testomgeving. Hierna zullen we in gesprek gaan met Statenleden, raadsleden en journalisten om de laatste verbeteringen door te voeren.
Groningen maakt hiermee de eerste stap naar gedetailleerde open financiële data waar zij veel gebruikersvoordelen mee opdoen. Door deze stap te zetten effent zij het pad voor alle gemeenten en provincies in Nederland om ook detaildata te ontsluiten en de economische en democratische voordelen in te zien van een verdieping van de Iv3-gegevens.